โจทย์ที่ 1: หม้อหุงข้าวไฟฟ้า
สถานการณ์: หม้อหุงข้าวทำงานปกติ แต่เมื่อข้าวสุกแล้วปุ่มไม่ดีดกลับ ทำให้ข้าวไหม้ก้นหม้อ
1. หม้อหุงข้าวไฟฟ้า (ข้าวไหม้/ปุ่มไม่เด้ง)
· Input: ไฟฟ้า, ข้าว, น้ำ
· Process: การเปลี่ยนพลังงานไฟฟ้าเป็นความร้อนเพื่อทำให้น้ำเดือดและข้าวสุก
ขดลวดความร้อนเปลี่ยนไฟฟ้าเป็นความร้อนเพื่อต้มน้ำ
· output : ข้าวที่หุงสุกพร้อมรับประทาน
· Feedback: เทอร์โมสตัท (แม่เหล็ก) ตรวจจับความร้อน เมื่อน้ำแห้งความร้อนจะสูงขึ้นจนแม่เหล็กคลายตัว ตัดไฟเมื่อน้ำแห้ง/ข้าวสุก (สวิตช์เด้ง)
· สาเหตุ: ก้นหม้อบุบ (ทำให้ไม่สัมผัสกับเซนเซอร์), สปริงเทอร์โมสตัทเสื่อม
· การแก้ไข: ดัดก้นหม้อให้เรียบ, เปลี่ยนชุดเทอร์โมสตัท
· การดูแล: เช็ดก้นหม้อให้แห้งสนิท, ไม่ใช้ของแข็งขูดขีดแผ่นความร้อน
โจทย์ที่ 2: เตารีดไฟฟ้า
สถานการณ์: เสียบปลั๊กแล้วไฟเข้าปกติ แต่รีดผ้าไปสักพักแล้วผ้าไหม้ เพราะความร้อนสูงเกินไปและไม่ตัดไฟ
2. เตารีดไฟฟ้า (ผ้าไหม้/ไม่ตัดไฟ)
· Input: ไฟฟ้า, ระดับความร้อนที่ตั้ง
· Process: แผ่นทำความร้อนร้อนขึ้นตามระดับที่ตั้ง
· output : ความร้อนสำหรับรีดผ้าเรียบ
· Feedback: เทอร์โมสตัท (แผ่นโลหะไบเมทัล) โก่งตัวตัดวงจรเมื่อร้อนถึงจุด
· สาเหตุ: หน้าสัมผัสเทอร์โมสตัทละลายติดกัน (Contact stuck), ตั้งไฟแรงเกินชนิดผ้า
· การแก้ไข: ซ่อม/เปลี่ยนเทอร์โมสตัท
· การดูแล: ระวังการทำตกหล่น (หน้าสัมผัสอาจเคลื่อน), หมั่นเช็ดหน้าเตาให้สะอาด
โจทย์ที่ 3: พัดลมตั้งโต๊ะ
สถานการณ์: เปิดพัดลมแล้วใบพัดหมุนช้ามากและมีเสียงคราง "ฮึ่มๆ" ที่มอเตอร์ ทั้งที่กดเบอร์แรงสุด
3. พัดลมตั้งโต๊ะ (หมุนช้า/เสียงคราง)
· Input: ไฟฟ้า
· Process: มอเตอร์สร้างสนามแม่เหล็กเหนี่ยวนำให้แกนหมุนส่งกำลังไปใบพัด
· output : ลมเย็น
· Feedback: (ไม่มี - เป็นระบบ Open loop)
· สาเหตุ: แกนหมุนฝืด (บูชแห้ง), คาปาซิเตอร์ (ตัวเก็บประจุ) เสื่อมสภาพ
· การแก้ไข: ถอดหยอดน้ำมันจักรที่แกนหมุน, เปลี่ยนคาปาซิเตอร์
· การดูแล: ถอดล้างตะแกรง/ใบพัดสม่ำเสมอ, อย่าเปิดทิ้งไว้นานเกินจำเป็น
โจทย์ที่ 4: โถสุขภัณฑ์ (ชักโครก)
สถานการณ์: หลังจากกดชักโครกแล้ว น้ำยังไหลลงโถตลอดเวลาไม่หยุด จนล้นถังพักน้ำ
4. โถสุขภัณฑ์ (น้ำไหลไม่หยุด)
· Input: น้ำจากท่อประปา, แรงกดชักโครก
· Process: กลไกลูกลอยเปิด-ปิดวาล์วตามระดับน้ำ
· output : การชำระล้างสิ่งปฏิกูล
· Feedback: ระดับลูกลอย (ตรวจสอบระดับน้ำ)
· สาเหตุ: ยางอุดวาล์วเสื่อมสภาพ (ยางตาย), ลูกลอยค้างขัดกับผนังโถ
· การแก้ไข: เปลี่ยนยางอุด (ชุดลูกกบ), ขยับก้านลูกลอย
· การดูแล: ห้ามใส่ก้อนสารเคมีกัดกร่อนลงในถังพักน้ำโดยตรง
โจทย์ที่ 5: กาต้มน้ำร้อนไฟฟ้า
สถานการณ์: ต้มน้ำจนเดือดพล่านเป็นเวลานานแล้ว แต่สวิตช์ไม่ยอมตัดไฟอัตโนมัติ ทำให้น้ำแห้ง
5. กาต้มน้ำร้อนไฟฟ้า (ไม่ตัดไฟ)
· Input: ไฟฟ้า, น้ำ
· Process: ขดลวดทำความร้อนต้มน้ำ
· output : น้ำร้อน
· Feedback: เซนเซอร์ไอน้ำ (Steam Switch) หรือ โลหะไบเมทัล
· สาเหตุ: ปิดฝาไม่สนิท (ไอน้ำรั่วไม่ไปดันสวิตช์), สวิตช์เสีย
· การแก้ไข: ตรวจสอบฝาปิด, เปลี่ยนสวิตช์
· การดูแล: ล้างตะกรันในกาต้มน้ำเป็นประจำ (ตะกรันอาจขวางการถ่ายเทความร้อน)
โจทย์ที่ 6: เครื่องปั่นน้ำผลไม้
สถานการณ์: ใส่ผลไม้ลงไปแล้วกดปุ่ม มอเตอร์มีเสียงทำงานแต่ใบมีดไม่หมุน หรือหมุนแต่ปั่นไม่ละเอียด
6. เครื่องปั่นน้ำผลไม้ (ใบมีดไม่หมุน)
· Input: ไฟฟ้า, ผลไม้/น้ำแข็ง
· Process: มอเตอร์หมุนส่งกำลังผ่านเฟืองไปยังใบมีด
· output : น้ำผลไม้ปั่นละเอียด
· Feedback: (ไม่มี)
สาเหตุ: 1. เฟืองขับ (Connector) สึกหรอหรือรูด 2. ใส่ของชิ้นใหญ่/แข็งเกินไป
การแก้ไข: 1. เปลี่ยนเฟืองยาง 2. เอาของออกแล้วหั่นให้เล็กลง
การดูแล: หั่นผลไม้ชิ้นเล็ก, ใส่น้ำช่วยในการปั่นเสมอ
โจทย์ที่ 7: ก๊อกน้ำอัตโนมัติ (เซนเซอร์)
สถานการณ์: ยื่นมือเข้าไปรองน้ำ แต่น้ำไม่ไหล หรือบางครั้งไม่มีคนอยู่แต่น้ำไหลเอง
7. ก๊อกน้ำอัตโนมัติ (น้ำไม่ไหล/ไหลเอง)
ระบบ (System):
Input: ไฟฟ้า, วัตถุหน้าเซนเซอร์
Process: เซนเซอร์ตรวจจับวัตถุ สั่งโซลินอยด์วาล์วเปิดน้ำ
Output: น้ำไหล
Feedback: สัญญาณสะท้อนกลับจากวัตถุ (IR Sensor)
สาเหตุ: 1. แบตเตอรี่หมด 2. หน้าเซนเซอร์สกปรกมีคราบสบู่บัง
การแก้ไข: 1. เปลี่ยนถ่าน 2. เช็ดทำความสะอาดเซนเซอร์
การดูแล: หมั่นเช็ดหน้าเซนเซอร์เบาๆ อย่าให้เป็นรอย
โจทย์ที่ 8: ตู้เย็น
สถานการณ์: ช่องแช่แข็งมีน้ำแข็งเกาะหนามาก จนปิดประตูตู้เย็นไม่สนิท และตู้เย็นทำงานหนักตลอดเวลา
8. ตู้เย็น (น้ำแข็งเกาะหนา)
· Input: ไฟฟ้า
· Process: ระบบทำความเย็นหมุนเวียนอากาศ
· output : ความเย็นในการแช่อาหาร
· Feedback: ระบบละลายน้ำแข็งอัตโนมัติ (Defrost timer/sensor)
· สาเหตุ: 1. ยางขอบประตูเสื่อม (อากาศภายนอกเข้า) 2. ระบบละลายน้ำแข็งเสีย (Heater/Timer เสีย)
· การแก้ไข: 1. เปลี่ยนยางขอบประตู 2. ซ่อมชุดละลายน้ำแข็ง
· การดูแล: อย่าเปิดประตูตู้เย็นทิ้งไว้นาน, เช็ดยางขอบประตูด้วยน้ำอุ่น
โจทย์ที่ 9: หลอดไฟถนนโซลาร์เซลล์
สถานการณ์: ในเวลากลางคืนไฟไม่ติด หรือติดๆ ดับๆ ทั้งที่ตอนกลางวันแดดออกปกติ
9. หลอดไฟถนนโซลาร์เซลล์ (กลางคืนไม่ติด)
· Input: แสงอาทิตย์ (Solar Energy)
· Process: แผงโซลาร์เซลล์เปลี่ยนแสงเป็นไฟฟ้าเก็บลงแบตเตอรี่ -> วงจรตรวจแสงสั่งเปิดไฟ
· output : แสงสว่างในเวลากลางคืน
· Feedback: ค่าความสว่างที่แผงรับได้ ถ้าไม่มีแสง = สั่งเปิดไฟ / ถ้ามีแสง = สั่งปิดไฟและชาร์จ)
· สาเหตุ: 1. แบตเตอรี่เสื่อมเก็บไฟไม่อยู่ 2. จุดติดตั้งมีเงาบังแดด
· การแก้ไข: 1. เปลี่ยนแบตเตอรี่ 2. ย้ายจุดติดตั้งหรือตัดกิ่งไม้
· การดูแล: เช็ดแผงโซลาร์เซลล์ให้สะอาดเสมอเพื่อรับแสงได้เต็มที่
โจทย์ที่ 10 : เครื่องซักผ้าฝาบน
สถานการณ์: เครื่องซักผ้าเติมน้ำเข้าถังตลอดเวลาจนล้น ไม่ยอมตัดเข้าสู่กระบวนการซัก
10. เครื่องซักผ้าฝาบน (น้ำไหลไม่หยุด/ล้น)
· Input: น้ำ, ผ้า, ผงซักฟอก, ไฟฟ้า
· Process: วาล์วปล่อยน้ำเข้าถัง -> มอเตอร์หมุน
Output: ผ้าสะอาด
· Feedback: เพรสเชอร์สวิตช์ (วัดแรงดันระดับน้ำ)
· สาเหตุ: 1. สายยางวัดระดับน้ำหลุดหรือรั่ว 2. วาล์วน้ำเข้าสกปรกปิดไม่สนิท
· การแก้ไข: 1. เสียบสายยางวัดระดับน้ำใหม่ 2. ถอดล้างวาล์วน้ำเข้า
· การดูแล: ทำความสะอาดตัวกรองก่อนเข้าเครื่อง, ตรวจสอบหนูกัดสายไฟ
โจทย์ที่ 11: จักรยาน (ระบบเบรก)
สถานการณ์: กำเบรกแล้วรถไม่หยุดทันที ต้องกำจนสุดแรง และมีเสียงดังเอี๊ยดอ๊าดเวลาเบรก
11. จักรยาน (เบรกไม่อยู่)
· Input: แรงบีบมือ
· Process: สายสลิงดึงก้ามเบรกให้ผ้าเบรกบีบล้อ
· Feedback: แรงเสียดทานที่ผู้ขี่รู้สึก
Output: การชะลอความเร็ว/หยุดรถ
· สาเหตุ: 1.ผ้าเบรกสึกหมด 2.สายสลิงหย่อน 3.ขอบล้อเปื้อนน้ำมัน
· การแก้ไข: 1.ปรับตั้งสายเบรก, 2.เปลี่ยนผ้าเบรก, 3.เช็ดขอบล้อ
· การดูแล: หยอดน้ำมันสายสลิง, อย่าให้จาระบีโดนขอบล้อ
โจทย์ที่ 12: คอมพิวเตอร์ตั้งโต๊ะ (ระบบระบายความร้อน)
สถานการณ์: ใช้งานคอมพิวเตอร์ไปสักพัก เครื่องดับเอง (Shut down) เพราะความร้อนขึ้นสูง
12. คอมพิวเตอร์ (ดับเองเมื่อร้อน)
· Input: ไฟฟ้า, ข้อมูล
· Process: CPU ประมวลผล (เกิดความร้อน) -> พัดลมระบายความร้อน
· Feedback: เซนเซอร์อุณหภูมิ CPU (ถ้าสูงเกินจะสั่ง Shutdown)
Output: ผลลัพธ์ทางหน้าจอ
· สาเหตุ: 1. ซิลิโคนระบายความร้อนแห้ง 2. ฝุ่นอุดตันซิงค์พัดลม
· การแก้ไข: 1. ทาซิลิโคนใหม่ 2. เป่าฝุ่นทำความสะอาด
· การดูแล: วางคอมฯ ในที่อากาศถ่ายเท, อย่าตั้งบนพรม (ดูดฝุ่นง่าย)
โจทย์ที่ 13: เครื่องดูดฝุ่น
สถานการณ์: เปิดเครื่องทำงานปกติ แต่ดูดฝุ่นไม่ค่อยขึ้น แรงดูดน้อยลงกว่าเดิมมาก
13. เครื่องดูดฝุ่น (ดูดไม่แรง)
· Input: ไฟฟ้า
· Process: มอเตอร์หมุนพัดลมสร้างสุญญากาศดูดฝุ่น
Output: พื้นสะอาด
· Feedback: (ไม่มี)
· สาเหตุ: ถุงเก็บฝุ่นเต็ม, ไส้กรอง (Filter) ตัน, ท่อดูดมีขยะชิ้นใหญ่ขวาง
· การแก้ไข: เทฝุ่นทิ้ง, ล้างไส้กรอง, แหย่ท่อเพื่อเอาขยะออก
· การดูแล: อย่าดูดน้ำหรือของมีคม, เคาะฝุ่นที่กรองออกสม่ำเสมอ
โจทย์ที่ 14: ไดร์เป่าผม (ร้อนจัดตัดดับ)
สถานการณ์: เปิดใช้งานแล้วลมไม่ออก มีแต่ความร้อน จนเครื่องร้อนจัดและตัด ดับไป
14. ไดร์เป่าผม (ร้อนจัดตัดดับ)
· Input: ไฟฟ้า
· Process: ขดลวดร้อน + พัดลมเป่าลมผ่านขดลวด
Output: ลมร้อนเป่าผม
· Feedback: เทอร์โมฟิวส์ (ตัดเมื่อร้อนเกินพิกัด)
· สาเหตุ: ช่องลมเข้าด้านหลังมีผมหรือฝุ่นอุดตัน (ลมไม่ไหลผ่าน)
· การแก้ไข: แกะตะแกรงท้ายมาล้าง/ดึงเศษผมออก
· การดูแล: อย่าพันสายไฟแน่นเกินไป, เช็ดทำความสะอาดตะแกรงลมเข้า
โจทย์ที่ 15: ตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญ
สถานการณ์: หยอดเหรียญครบแต่เครื่องไม่จ่ายน้ำ หรือจ่ายน้ำออกมาน้อยกว่าปกติ
15. ตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญ (น้ำไหลน้อย)
· Input: เหรียญ, น้ำประปา
· Process: ปั๊มอัดน้ำผ่านไส้กรอง -> จ่ายออกหัวจ่าย
Output: น้ำดื่มสะอาด
· Feedback: Flow Sensor (นับปริมาณน้ำ)
· สาเหตุ: 1. ไส้กรองตัน (ทำให้น้ำไหลผ่านยาก) 2. ปลายหัวจ่ายมีตะกรัน
· การแก้ไข: 1. เปลี่ยนไส้กรอง 2. ทำความสะอาดหัวจ่าย
· การดูแล: เปลี่ยนไส้กรองทุก 3-6 เดือน, ทำความสะอาดหัวจ่าย
โจทย์ที่ 16: เครื่องฟอกอากาศ
สถานการณ์: ค่าฝุ่นในห้องสูง แต่เครื่องฟอกอากาศยังทำงานรอบเบา (Sleep mode) ไม่เร่งพัดลมดูดฝุ่น
16. เครื่องฟอกอากาศ (ไม่เร่งลมเมื่อมีฝุ่น)
· Input: ไฟฟ้า, อากาศ
· Process: พัดลมดูดอากาศผ่าน HEPA Filter
Output: อากาศบริสุทธิ์
· Feedback: เซนเซอร์วัดฝุ่น PM2.5
· สาเหตุ: เลนส์เซนเซอร์วัดฝุ่นมีฝุ่นเกาะ (ทำให้อ่านค่าเพี้ยนหรือไม่เจอฝุ่น)
· การแก้ไข: ใช้คอตตอนบัดเช็ดที่ช่องเซนเซอร์ด้านหลัง/ข้างเครื่อง
· การดูแล: ดูดฝุ่นที่แผ่นกรองชั้นนอก (Pre-filter) ทุกเดือน
โจทย์ที่ 17: หม้อทอดไร้น้ำมัน
สถานการณ์: อาหารด้านในไม่สุกตามเวลาที่ตั้งไว้ พัดลมหมุนแต่ไม่มีความร้อนออกมา
17. หม้อทอดไร้น้ำมัน (ไม่ร้อน)
· Input: ไฟฟ้า, อาหาร
· Process: ขดลวดความร้อน + พัดลมเป่าลมร้อนวน
Output: อาหารทอดสุก
· Feedback: เทอร์โมสตัท/Timer
· สาเหตุ: ขดลวดความร้อนขาด, ฟิวส์ความร้อนขาด (เพราะพัดลมเสียความร้อนสะสม)
· การแก้ไข: ส่งซ่อมเปลี่ยนขดลวด/ฟิวส์
· การดูแล: อย่าใส่อาหารแน่นเกินไป (บังทางลม), ล้างคราบน้ำมันที่ขดลวด (ถ้าทำได้)
โจทย์ที่ 18: เมาส์ไร้สาย (Wireless Mouse)
สถานการณ์: ขยับเมาส์แล้วลูกศรบนจอไม่ขยับ หรือขยับกระตุก ติดๆ ขัดๆ
18. เมาส์ไร้สาย (กระตุก)
· Input: การขยับมือ
· Process: เซนเซอร์แสงจับพื้นผิว -> ส่งสัญญาณวิทยุ -> คอมพิวเตอร์
Output: เคอร์เซอร์บนจอขยับตาม
· Feedback: ตำแหน่งเคอร์เซอร์บนจอ
· สาเหตุ: ถ่านอ่อน, พื้นผิวโต๊ะเงาหรือกระจก (แสงสะท้อนไม่ได้), สัญญาณกวน
· การแก้ไข: เปลี่ยนถ่าน, ใช้แผ่นรองเมาส์
· การดูแล: ปิดสวิตช์เมื่อไม่ใช้, อย่ากระแทก
โจทย์ที่ 19: สายชาร์จโทรศัพท์มือถือ
สถานการณ์: เสียบชาร์จแล้วไฟเข้าบ้างไม่เข้าบ้าง ต้องขยับสายหามุมถึงจะชาร์จได้
19. สายชาร์จมือถือ (ติดๆ ดับๆ)
· Input: ไฟฟ้า
· Process: นำกระแสไฟผ่านตัวนำทองแดง
· Output: แบตเตอรี่มือถือได้รับการชาร์จ
Feedback: หน้าจอมือถือแสดงสถานะชาร์จ
· สาเหตุ: ขดลวดทองแดงภายในขาดใน (บริเวณคอสาย), ขั้วสกปรก
· การแก้ไข: เปลี่ยนสายใหม่, ใช้ยางลบถูที่ขั้วชาร์จ (ถ้าดำ)
· การดูแล: จับที่หัวชาร์จเวลาดึง (อย่าดึงสาย), อย่าม้วนสายหักงอ
โจทย์ที่ 20: เครื่องตัดหญ้า (หัวไม่หมุน)
สถานการณ์: เครื่องยนต์สตาร์ทติดและทำงานปกติ แต่เมื่อเร่งเครื่องแล้วหัวตัดหรือใบมีดไม่หมุน ทำให้ตัดหญ้าไม่ได้
· Input: น้ำมันเชื้อเพลิง (พลังงาน) ,การเร่งเครื่อง (คันเร่งจากมือผู้ใช้)
· Process: เครื่องยนต์ทำงานสร้างแรงหมุน >>ส่งแรงไปที่ คลัตช์แรงเหวี่ยง (Centrifugal Clutch) ให้กางออกไปจับถ้วยคลัตช์ >>ส่งกำลังผ่านแกนเพลาไปหมุนเฟืองหัวเกียร์และใบมีด
Output: ใบมีดหมุนตัดหญ้าขาด
· Feedback: แรงต้านที่มือจับ (Vibration/Resistance) หรือเสียงรอบเครื่องยนต์ที่เปลี่ยนไปเมื่อตัดโดนหญ้า
· สาเหตุ: 1.หญ้าเหนียวหรือเถาว์วัลย์พันรอบหัวเกียร์จนแน่น ทำให้แกนหมุนไม่ได้ ,
2.ผ้าคลัตช์หมดหรือสปริงคลัตช์หัก (ทำให้คลัตช์ไม่กางออกไปจับถ้วยเพื่อส่งกำลัง) ,
3. เฟืองภายในหัวเกียร์รูด (เนื่องจากกระแทกหินรุนแรงหรือขาดจารบี)
· การแก้ไข: 1. ดับเครื่องยนต์ แล้วใช้มีดตัดหรือดึงเศษหญ้าที่พันหัวเกียร์ออกให้หมด ,2. ถอดเปลี่ยนชุดผ้าคลัตช์ใหม่
· การดูแลรักษาเพื่อยืดอายุการใช้งาน :
อัดจารบีที่หัวเกียร์ (Gear Head) ทุกๆ 20-30 ชั่วโมงการใช้งาน เพื่อลดการสึกหรอของเฟือง
ตรวจสอบเศษหญ้าที่พันหัวเกียร์ทุกครั้งหลังใช้งาน และไม่ควรเร่งเครื่องแรงเมื่อใบมีดติดขัด